“આત્મ-મંથન—પર્વ” યોજવા શ્રી મોરારી બાપુને અનુરોધ !!!

“આત્મ-મંથન—પર્વ” યોજવા શ્રી મોરારી બાપુને અનુરોધ !!!

છેલ્લાં કેટલાક સમય થયા શ્રી મોરારીબાપુ પોતાના વતન મહુવા ખાતે “અસ્મિતા-પર્વ” યોજી રહ્યા છે જેમાં ગુજરાત ભરના સાહિત્યકારો-લેખકો-કવિઓ-ચિંતકો-ઈતિહાસ વિદો વગેરે અનેક વિષયના અભ્યાસુ અને નિષ્ણાત વિદ્વાનોને પોતાના વિષય વિષેના સંશોધાનાત્મક પેપર રજૂ કરવા નિમંત્રવામાં આવે છે. આ પર્વનું વિશિષ્ટ પાસું એ છે કે સમગ્ર સમય દરમિયાન મોરારીબાપુ માત્ર એક શિસ્તબધ્ધ શ્રોતા બની સર્વેને સાંભળતા રહે છે. અને આ પર્વ ગુજરાતમાં ઉભરી રહેલી નવી નવી પ્રતિભાઓને ઉજાગર કરે છે. આ પ્રયોગ માટે મોરારીબાપુને લાખ લાખ ધન્યવાદ ! આ રીતે ગુજરાતની અસ્મિતાને લોકો સુધી પહોંચાડવાનો પ્રયોગ ખૂબ જ સરાહનીય છે.

આવો જ એક પ્રયોગ “વિશ્વ ધર્મ સંગોષ્ઠિ” દ્વારા બાપુએ થોડા સમય પહેલાં કરેલો અને જેમાં દલાઈ લામા સહિત અન્ય ધર્મોના મહાનુભાવો ઉપસ્થિત રહેલા અને વિશ્વ ધર્મ વિષે પોત પોતાના મંતવ્યો રજૂ કરેલા. આથી એમ માનવાને કારણ રહે છે કે મોરારીબાપુ માત્ર રામાયણી કથાકાર જ નહિ રહેતા પ્રયોગશીલ વિચારકની ભૂમિકા પણ ભજવવા તત્પર રહે છે. આથી એક નવો પ્રયોગ “આત્મ-મંથન પર્વ” યોજવા અનુરોધ કરવાની લાલચ થઈ આવે છે.

આ “આત્મ-મંથન પર્વ” દરમિયાન દેશભરમાં પ્રવર્તતા સંપ્રદાયોના વડાઓ-કથાકારો-આશ્રમોના પ્રમુખો/વડાઓ વગેરે સાથે અથવા પ્રાયોગિક ધોરણે ગુજરાત પૂરતું મર્યાદિત રાખી- ગુજરાતમાં પ્રવર્તતા સંપ્રદાયો-કથાકારો-આશ્રમોના વડાઓને નિમંત્રી એક સંવાદ-વાર્તાલાપ યોજવાનો( IDEA ) ખ્યાલ છે

આ પર્વમાં મારા મતે આપણાં સમાજને પજવી રહેલી એક મુખ્ય સમસ્યા જણાય છે તે અત્રે પ્રસ્તુત કરી છે..

એક અંદાજ પ્રમાણે આપણાં દેશમાં 25000 પચીસ હજારથી પણ વધારે સંપ્રદાયો અસ્તિત્વ ધરાવે છે.અને તેમાં વર્ષો વર્ષ વધારો થઈ રહ્યો છે. ઉપરાંત અનેક ધાર્મિક વડાઓના આશ્રમો કે જે ફાઈવ/ સેવનસ્ટાર હોટલો જેવી વૈભવી સગવડતાઓ ભાવિકોને આકર્ષવા પૂરી પાડે છે. બે-સુમાર નાના- મોટા મંદિરો સમગ્ર દેશમાં ચારે દિશાઓમાં ફેલાયેલ છે અને વધતા રહે છે. જાહેરમાર્ગોની વચ્ચો વચ્ચ ટ્રાફિકને અડચણ રૂપ મંદ્દિરો પણ વધ્યે જાય છે. તો બીજી તરફ અનેક કથાકારો રામાયણ-ભાગવત-ગીતા શીવ પુરાણ વગેરે કથાઓ યોજતા રહે છે અને લાખો લોકો આ કથાઓ શ્રવણ કરતા રહે છે. પરિણામે નાના-મોટા કથાકારો વધ્યે જાય છે. એક અંદાજ પ્રમાણે મોરારીબાપુએ જ 200થી પણ વધુ રામકથાઓ કરી છે જેમાં જલ તથા હવા અને હિમાલયનો સમાવેશ થાય છે.

ટૂંકમાં ચો-તરફ ધાર્મિક કથાઓના સુનામીથી દેશ ઉભરાઈ રહ્યો છે અર્થાત દેશનો એક પણ ખૂણો આવી ધાર્મિક કથા-/વાર્તાઓથી વંચિત રહ્યો નથી. તો બીજી તરફ ગુન્હાખોરી-ચોરી-લૂટ ફાટ લાંચ-રુશ્વત-ભેળસેળ-સ્ત્રીઓની અવહેલના અર્થાત છેડતી-બળાત્કાર-ખૂન-હત્યા અનીતિ-અનૈતિકતા-અપ્રમાણિકતા-ગેરરીતિઓ ભ્રષ્ટાચાર વગેરે દ્વારા યેન કેન પ્રકારેણ ધનિક થવાની ઘેલછા પણ તેની પરાકાષ્ટાએ પહોંચી છે.

આટ આટલી ધાર્મિક કથાઓ-વ્યાખ્યાનો-પ્રવચનો છતાં લોકોમાં ધાર્મિક દેખાવા બાહ્યાચાર અને આડંબર કેમ વધી રહ્યા છે તે વિષે “આત્મ-મંથન પર્વ” દ્વારા ચિંતન કરવાનું તમામ ધાર્મિક વડાઓ -આશ્રમના વડાઓ અને કથાકારોનું ઉત્તરદાયિત્વ બની રહેવું જોઈએ.

કથાકારો-આશ્રમના વડાઓ તેમજ અન્ય સાધુઓ-સંતો-સ્વામીઓ-મહંતો-ગુરૂઓ જે માત્ર હિંદુઓ પૂરતું મર્યાદિત નહિ રહેતા દરેક ધર્માચારીઓ જૈન-બૌધ્ધ-પાદરીઓ મુલ્લાઓ અને મૌલાવીઓ દ્વારા સતત ધાર્મિક ઉપદેશો દેશના ચારે ખૂણે વહેતા હોવા છતાં લોકો ઉપર નકારાત્મક અસર કેમ થઈ રહી છે ? સામાજિક ધોરણે સદાચાર જોજનો દૂર કેમ રહે છે ? તે વિષે આત્મ-મંથન કરવું સમાજના હિત અને કલ્યાણ માટે અનિવાર્ય બની ચૂક્યું છે.

આ બંને અંતિમો વચ્ચે આશ્રમના વડાઓ-તમામ કથાકારો-અને અન્ય સાધુ-સ્વામીઓ વગેરેના અંગત જીવન અત્યંત વૈભવી શૈલીના બની ગયા હોય તેમના વિચારો-વાણી અને આચરણ વચ્ચે આસમાન-જમીનનો ફેર હોય અર્થાત આ દેખીતો વિરોધા ભાસ મુખ્ય અડચણ રૂપ બનતો હોવાની સંભાવના હોઈ શકે.?. વિચાર-વાણી અને આચરણ વચ્ચે એક સંવાદિતા-એક રૂપતા કે એક સમાનતા સિધ્ધ કર્યા સિવાય આપવામાં આવતો ઉપદેશ ભેંસ આગળ ભાગવત જ ગણાય ખરૂં કે નહિ, વારૂ ?

ચાલુ કથામાં કથાકાર જ્યારે કોઈ ઉપદેશાત્મક વાત કરે કે ઉદાહરણ આપે ત્યારે તે જ સ્થળે શ્રોતાઓ અંદરોઅંદર જે વાતો કરે છે તે કાંઈક આ પ્રકારની હોય છે. કથાકારના વૈભવી જીવન વિષે ટીકા કરતા શ્રોતાઓ એક બીજાને કહેતા હોય છે કે પોતે ( કથાકાર ) તમામ પ્રકારની જાહોજલાલી ભોગવે છે અને આપણને ત્યાગ કરવાનું, સાદું પ્રમાણિક જીવન જીવવાનો ઉપદેશ આપી રહેલા છે. કથા કરવાના લાખો રૂપિયા રોકડમાં સ્વીકારે છે વગેરે ! સેંટ્રલી એસી મકાનમાં વસતા આ લોકો મકાનને કૂટિર કે મઢૂલિ તરીકે નામકરણ કરતા હોય છે.

ઉપર દર્શાવેલ તમામ સાધુ-સંતો-સ્વામીઓ વગેરે સમાજમાં વધી રહેલા દૂરાચાર અને દૂષણોથી અજાણ હોવાનું કોઈ કારણ નથી. કથાકારો-યોગ ગુરૂઓ, સંપ્રદાયના વડાઓ વગેરે પૂરેપૂરા જ્ઞાત હોવા છતાં કોઈ પોતાના ઉપદેશનો કે ક્થાનો સામાન્ય જનસમુદાય ઉપર કોઈ પ્રકારની હકારાત્મક પ્રભાવ/અસર કેમ થતી નથી તે વિષે ક્યારે ય મનોમંથન કરતા હશે ખરા ?

મારા નમ્ર મત પ્રમાણે તો આપણો સમાજ દુનિયાભરમાં નમૂના રૂપ આદર્શ સમાજ બની રહેવો જોઈએ પરંતુ થયું છે બિલકુલ વિપરીત ! જાણ્યે-અજાણ્યે આ કહેવાતા તમામ ધર્મના ધાર્મિક વડાઓ એક દંભી સમાજ પેદા કરી રહ્યા હોય તેવું લાગ્યા કરે છે.!

આ “આત્મ-મંથન પર્વ” દરમિયાન પોતે શું ભૂલો કરી છે કે પરિણામે સમાજમાં વીપરીત અને નકારાત્મક સંદેશો પહોંચી રહ્યો છે તે વિષે ધર્મો/સંપ્રદાયોના વડાઓ-કથાકારો વગેરેને ઋદયના ઉંડાણમાંથી મનોમંથન કરવાની જરૂરિયાત આજે છે તેવી કદાચ ક્યારે ય નહિ હતી
આપણાં સમગ્ર સમાજ માટે મારા મતે તો સંસ્કાર અને સંસ્કૃતિ માટે એક કટોકટી ઉપસ્થિત થયેલી જણાય છે અને સમાજ દિન-પ્રતિ-દિન દંભી બનતો જતો કેમ અટકાવવો તે યક્ષ પ્રશ્ન બની રહેલો છે ત્યારે આ ધાર્મિક વડાઓ-સંપ્રદાયના પ્રમુખો-સાધુઓ-સંતો-સ્વામીઓ-મહંતો-ગુરૂઓ-કથાકારો ઉપરાંત જૈનો-બૌધ્ધો-પાદરીઓ-મુલ્લા અને મૌલવીઓ વગેરે આગળ આવશે ખરા ?

આવા સંજોગોમાં “અસ્મિતા પર્વ” “વિશ્વધર્મ સંગોષ્ઠિ” જેવા તદન નવા પ્રકારના પર્વો વિચાર વિનિમય/મંથન માટે પ્રાયોગિક ધોરણે સફળતા પુર્વક યોજી શકવામાં માહેર મોરારીબાપુ “આત્મ-મંથન પર્વ” યોજવાની પહેલ કરી મારા નમ્ર અનુરોધનો સ્વીકાર કરશે તેવી મારી ધારણા સત્ય ઠરશે તો મને ખૂબ આનંદ થશે.

વાચક મિત્રોને નમ્ર વિનંતિ:- શ્રી મોરારીબાપુને “આત્મ‌-મંથન પર્વ” યોજવા માટેનો અનુરોધ કરતો આ લેખ યોગ્ય જણાય તો આપ સર્વેને આપના નામ શરનામા સાથે પત્ર દ્વારા શ્રી મોરારીબાપુને જણાવવા વિનંતિ છે.શ્રી મોરારીબાપુનું શરનામૂં તલ ગાજરડા ( તા.મહુવા ) ( જીલ્લો ભાવનગર )